Wstęp
Fabryka Przetworów Chemicznych „Dobrolin” to nieistniejące już przedsiębiorstwo, które odegrało istotną rolę w polskim przemyśle chemicznym. Zlokalizowana w Warszawie, na ulicy Wolskiej, fabryka zajmowała się produkcją różnorodnych wyrobów chemicznych, w tym znanej pasty do butów. Historia „Dobrolina” to opowieść o przedsiębiorczości, innowacjach oraz dramatycznych wydarzeniach II wojny światowej, które w znaczący sposób wpłynęły na losy zakładu.
Początki działalności
Założycielem fabryki był Ferdynand Adolf Pahl, który wraz z rodziną przybył do Polski z północnych Niemiec około roku 1800. Początkowo osiedlili się w Kole, a później przenieśli do Włocławka. W 1907 roku Pahlowie przenieśli się do Warszawy, co stało się kluczowym momentem w historii firmy. Rok później Ferdynand Pahl zakupił niewielką wytwórnię pasty do butów przy ulicy Wołowej 34 na Pradze. Po pewnym czasie do spółki dołączyli jego bracia – Oskar i Gustaw.
Rozwój przedsiębiorstwa
W 1914 roku firma przeniosła się na ulicę Grzybowską 40, gdzie wynajęła pomieszczenia od spółki Haberbusch i Schiele. Niestety, z powodu I wojny światowej działalność zakładu została zawieszona z powodu konfiskaty surowców przez niemieckich okupantów. Po zakończeniu wojny, w 1919 roku, „Dobrolin” wznowił produkcję, jednocześnie dokonując mechanizacji i unowocześnienia procesów produkcyjnych.
W 1921 roku przedsiębiorstwo zostało przekształcone w spółkę akcyjną, a siedem lat później przeniosło się do nowo wybudowanej siedziby przy ulicy Wolskiej 157/159 na Woli. Zespół budynków fabrycznych charakteryzował się unikalnym stylem architektonicznym, w którym widoczne były elementy art déco.
Produkty i osiągnięcia
„Dobrolin” zyskał renomę jako producent różnorodnych produktów chemicznych. W ofercie znajdowały się nie tylko popularne pasty do butów, ale również preparaty takie jak proszek do prania Mytol, płyn do czyszczenia Piecobłysk oraz muchałapki. Szczególną popularnością cieszyła się pasta do butów, która była sprzedawana w innowacyjnych opakowaniach z bocznymi otwieraczami.
W 1927 roku firma otrzymała prestiżową nagrodę Grand Prix na Międzynarodowej Wystawie Przemysłu w Paryżu, co dodatkowo umocniło jej pozycję na rynku. „Dobrolin” angażował się także w działalność dobroczynną, wspierając dzieci poprzez fundowanie kolonii oraz tworząc fundusz dla osób leczonych w Szpitalu Ewangelickim w Warszawie.
Okres II wojny światowej
W obliczu II wojny światowej zakład musiał stawić czoła licznym wyzwaniom. Na początku września 1939 roku podczas obrony Warszawy fabryka stała się miejscem intensywnych działań militarnych. Polscy żołnierze zablokowali ulicę Wolską barykadą zbudowaną z tramwajów oraz beczek z terpentyną, co miało na celu zabezpieczenie strategicznych punktów przed niemieckim atakiem.
8 września tego samego roku doszło do dramatycznej walki pomi
Artykuł sporządzony na podstawie: Wikipedia (PL).